Obchody 102 rocznicy zjednoczenia ruchu strażackiego.

Dzisiaj bezpieczeństwo Polski, bezpieczną przyszłość Polaków gwarantuje NATO, Unia Europejska i Ochotnicze Straże Pożarne. NATO w wymiarze militarnym, Unia Europejska w gospodarczym a Ochotnicze Straże Pożarne w zakresie bezpieczeństwa powszechnego.

Waldemar Pawlak Prezes ZG ZOSP RP
7 września 2023 r.

Relacja wideo z obchodów 102 . rocznicy powstania ZOSP RP:

102 lata temu w dniach 8-9 września 1921 roku odbył się pierwszy krajowy zjazd straży pożarnych.

Dwudniowe obrady były uwieńczeniem procesu zjednoczenia ruchu strażackiego. Pod hasłem widniejącym na sztandarach W jedności siła  połączyły się w jeden Związek strażackie organizacje wcześniej działające w ramach ziem polskich pod trzema zaborami. Tysiące ochotniczych straży pożarnych zrzeszonych w Związku OSP RP od ponad 100 lat godnie służą mieszkańcom i Ojczyźnie. Obchodząc rokrocznie rocznicę powstania naszego Związku przypominamy chwalebną historię i bohaterskich strażaków.

Uroczyste obchody 102 rocznicy powstania Związku  – pod patronatem prezesa ZG ZOSP RP Waldemara Pawlaka i marszałka województwa mazowieckiego Adama Struzika – odbyły się

7 września 2023 r, w siedzibie Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego. Spotkanie prowadzili  dr Janusz Gmitruk dyrektor Muzeum, dr  Grzegorz Szyszko dyrektor Zarządu Wykonawczego Związku OSP RP oraz dr Marian Zalewski wiceprzewodniczący komisji ds. działalności naukowej, kulturalno-społecznej, dokumentacyjnej i historycznej ZG ZOSP RP.

W dniu spotkania dr Grzegorz Szyszko powitał zebranych  w tym kierownictwo Związku na czele z prezesem Waldemarem Pawlakiem i jego zastępcami generałem brygadierem Wiesławem B. Leśniakiewiczem, Adamem Nowakiem (będącym także prezesem Związku Młodzieży Wiejskiej), członków Prezydium ZG ZOSP RP nadbryg. Marka Kowalskiego, i Zdzisława Gołąbka,  przedstawicieli zaprzyjaźnionych instytucji w tym  dyrektora Biblioteki Głównej Województwa Mazowieckiego dr. Michała Strąka, władze Włocławskiego Towarzystwa Naukowego na czele z prezesem prof. Stanisławem Kunikowskim i dr Zdzisławem. J. Zasadą, dr. Pawła Gąsiorczyka przedstawiciela Centralnego Muzeum Pożarnictwa w Mysłowicach, przedstawicieli Stowarzyszenia Dziennikarzy im. W. S. Reymonta z jego  prezesem Stanisławem Jekiełkiem i wiceprezesem Zbigniewem Adamkiewiczem. W spotkaniu uczestniczyli strażaccy historycy i kronikarze w tym członkowie Komisji ds. działalności naukowej, kulturalno-społecznej, dokumentacyjnej i historycznej.  Udział wzięli także przedstawiciele  Muzeum Niepodległości, Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego oraz mediów w tym z telewizji POLSAT, TVN, redakcji Strażaka i Zielonego Sztandaru.

Zagajenia dokonał współgospodarz uroczystości dr Janusz Gmitruk. Nastepnie głos zabrał prezes Waldemar Pawlak.

Wystąpienie prezesa ZG ZOSP RP Waldemara Pawlaka

 Szanowni Państwo.

 Obchodzimy dziś 102 rocznicę połączenia ruchu strażackiego po okresie zaborów. Dzisiaj w 2023 roku możemy śmiało powiedzieć, że bezpieczeństwo Polski, bezpieczną przyszłość Polaków gwarantuje NATO, Unia Europejska i Ochotnicze Straże Pożarne. Sojusz z NATO w zakresie militarnym, w wymiarze  gospodarczym – Unia Europejska.  Natomiast w zakresie bezpieczeństwa powszechnego Ochotnicze Straże Pożarne.

Dlaczego to jest tak ważne? Otóż rok temu, w marcu ubiegłego roku,  kiedy uchwalono Ustawę o obronie Ojczyzny zlikwidowano całkowicie obronę cywilną. W tej chwili w lokalnej społeczności pozostały tylko ochotnicze straże pożarne  jako instytucje, które mogą podejmować takie wyzwania w sytuacjach masowych zagrożeń. Oczywiście jeżeli chodzi o bieżące ratowanie i reagowanie to Krajowy System Ratownictwa funkcjonuje bez zarzutu. Możemy powiedzieć, że wielki test związany z pandemią został bardzo dobrze zdany. Wielkie wyzwanie związane z wojną na Ukrainie zostało też bardzo skutecznie ogarnięte przez wielu strażaków i nigdzie w żadnym miejscu w kraju ani w czasie pandemii, ani w czasie teraz tych bolesnych doświadczeń związanych z wojną w Ukrainie nie było problemów z  dostępnością, z aktywnością straży pożarnej. To wielka działalność 700 tysięcy Rycerzy Floriana, którzy budują odporność, żywotność i witalność lokalnych społeczności.

To jest ogromnie ważne w dzisiejszych czasach kiedy mówimy o bezpieczeństwie i różnego rodzaju zagrożeniach, które jeszcze kilka lat temu były niewyobrażalne bo nikomu nie przychodziło do głowy, że będzie wojna w Europie.

Dzisiaj Związek OSP RP ma trudną relację z państwem, tak mówiąc bardzo ogólnie. Wprawdzie OSP są bardzo doceniane przez państwo, ale już organizacja zrzeszająca OSP nie zawsze dla instytucji państwowych jest akceptowalna. I tak kiedyś się nad tym zastanawiałem jak do tego podchodzić, bo to oczywiście można spojrzeć w ten sposób, że można to odpuścić, zrezygnować czy poddać się.  Ale patrzyłem na doświadczenia historyczne i popatrzcie, w roku 1949 Bolesław Chomicz zrezygnował. Nie chciał stać na drodze w związku z tym co się działo wtedy w ustroju w państwie, ale mimo to Związek został zlikwidowany do spodu i nawet jak potem po 1956 roku został odtworzony, to już dorobek z okresu międzywojennego, okresu powojennego  do stowarzyszenia nie wrócił. Państwo całkowicie to zagarnęło. I mimo tego, że Związek zaczął ponownie funkcjonować to już do tego dorobku, do tego majątku nie mogliśmy wrócić. I dzisiaj też można odnieść wrażenie, że jest taka maniera i taki czas, że państwo próbuje stworzyć  warunki do tego żeby wszystko było „z łaski” państwa. A przecież istotą ruchu społecznego, istotą ruchu strażackiego jest właśnie samodzielność, przedmiotowość i zasada pomocniczości. Jeżeli możemy coś zrobić sami to nie spoglądamy  w górę, tylko podejmujemy działanie i ratujemy tych którzy są w potrzebie.

Dzisiaj Związek Ochotniczych Straży Pożarnych RP wykorzystuje te doświadczenia także dzieląc się nimi ze strażakami z Ukrainy. Tutaj wielka praca druhów: prezesa Wiesława Leśniakiewicza i Marka Kowalskiego. Warto się odwołać do doświadczeń historycznych, bo osobą która takie pojednanie polsko-ukraińskie budowała w okresie międzywojennym był wojewoda wołyński Henryk Józewski. To właśnie kuzyn Bolesława Chomicza. O tym mi mówiła wnuczka Bolesława Chomicza kiedy wybuchła wojna. Jak tu losy się pięknie splatały. I dzisiaj dzielimy się tymi doświadczeniami, ale na Ukrainie bardzo trudno jest odbudować ochotniczą straż pożarną. Nie są to problemy materialne, bo są to problemy  mentalne. To znaczy umiejętność współpracy w społeczności lokalnej i także umiejętność poświęcenia się bezinteresownie. Czasami nie potrafią zrozumieć jak to straż pożarna jedzie do wypadku, do wydarzenia i nikt im nie płaci, czy też gra orkiestra Straży Pożarnej i kto im płaci. A przecież grają z potrzeby serca. To są właśnie te doświadczenia, które przekazujemy także dla partnerów na Ukrainie.

Mamy też  nawiązania historyczne. Za kilka dni odbędzie się uroczystość w Markowej związana z beatyfikacją rodziny Ulmów. Tutaj współpraca z partnerami społecznymi, ze Związkiem Młodzieży Wiejskiej. Druh Adam Nowak będzie mówił o tych doświadczeniach samarytańskich z Markowej, bo to też się wiąże z doświadczeniami straży pożarnej. Jeśli spoglądamy w przyszłość to dzisiaj trzeba podkreślić nowe inicjatywy, które wynikają znowu z żywotności i witalności całego środowiska. Pracując nad Strategią „Floriany 2050” , która zaangażowała wiele osób ze środowisk naukowych, społecznych, zawodowych, pojawiła się idea Pierwszego Ratownika, którą zainicjował strażak – ratownik medyczny z niewielkiej OSP Wtórek,  pod Ostrowem Wielkopolskim. To jest idea gdzie już jedna osoba korzystając z nowoczesnych technologii na wezwanie poprzez aplikacje może podjąć działanie i udzielić podstawowej podstawowej  pomocy. Dzisiaj ten program już jest w stanie aktywności i mamy rozwiązania techniczne i wdrażamy je. Z początkiem przyszłego roku będzie można już uruchomić tą ideę w takiej praktycznej działalności.

Chciałbym tutaj też korzystając z okazji podziękować wszystkim Państwu, historykom, kronikarzom, wszystkim, którzy zajmują się i są piastunami pamięci i tożsamości. Tożsamości, która sprawia że ta idea Rycerzy Świętego Floriana rozkwita w wielu różnych miejscowościach i pobudza wyobraźnię wielu ludzi.

Na zakończenie jeszcze raz powtórzę: dzisiaj bezpieczeństwo Polski, bezpieczną przyszłość Polaków gwarantuje NATO, Unia Europejska i Ochotnicze Straże Pożarne. NATO w wymiarze militarnym, Unia Europejska w gospodarczym a Ochotnicze Straże Pożarne w zakresie bezpieczeństwa powszechnego.

Po wystąpieniu Prezes Waldemar Pawlak wręczył  grupie historyków i kronikarzy listy z podziękowaniem za aktywność w umacnianiu przez Związek OSP RP tożsamości narodowej i ochrony dziedzictwa narodowego oraz ważny wkład w realizację celów stawianych przez ZOSP RP.

Następnie  list od marszałka  województwa mazowieckiego Adama Struzika odczytał jego przedstawiciel Wiesław Kołodziejski. Serdeczne pozdrowienia uczestnikom przekazał także

nestor strażackich naukowców Honorowy Przewodniczący Komisji ds. działalności naukowej, kulturalno-społecznej, dokumentacyjnej i historycznej   prof. Tadeusz Olejnik.  Okolicznościowe wystąpienia wygłosili także:  gen. brygadier w st. spocz. Wiesław B. Leśniakiewicz wiceprezes ZG ZOSP RP, Adam Nowak wiceprezes ZG ZOSP RP a zarazem prezes ZMW,   dr Paweł Gąsiorczyk naczelnik Wydziału Dokumentacji Zbiorów Centralnego Muzeum Pożarnictwa w Mysłowicach,  prof. Stanislaw Kunikowski, nadbrygadier Marek Kowalski,  prof. Władysław Tabasz   wiceprzewodniczący Komisji ds działalności naukowej, kulturalno-społecznej, dokumentacyjnej i historycznej ZG ZOSP RP,  prof, Piotr Gołdyn, Marian Chmielewski wiceprzewodniczący Komisji ds działalności naukowej, kulturalno-społecznej ZG ZOSP RP, Zbigniew Gołąbek, dr Mateusz Ratyński, prof.  Romuald Turkowski oraz dr Marian Zalewski, który w imieniu przewodniczącego Komisji Edwarda Siarki podziękował  dyrektorowi Muzeum dr. Januszowi Gmitrukowi  i jego współpracownikom za pomoc i organizację uroczystego  spotkania. Dyr.Janusz Gmitruk zaprosił zebranych na kolejne spotkanie za rok z okazji 103 rocznicy powstania Związku.

Uroczystości zakończył koncert muzyczny występem Leo Kunickiego i Zespołu Tańca Historycznego ,,ChOREA ANTIQUA”

MZ

Zdjęcia: Iwona Legędź i Marian Zalewski