Pierwsze wzmianki o zorganizowanym ratownictwie ogniowym na ziemiach polskich pochodzą z okresu średniowiecza. Z biegiem stuleci władze miejskie przywiązywały coraz więcej uwagi do wyposażenia w sprzęt przeciwpożarowy i do prewencji. W latach sześćdziesiątych XIX wieku organizacje przeciwpożarowe powstają niezależnie we wszystkich zaborach:
W Galicji:
1860 – powstaje Krajowe Towarzystwo Ubezpieczeń od Ognia, od swojego patrona św. Floriana zwane “Florianką”,
1862 – początek akcji tworzenia pierwszych stowarzyszeń strażackich:
1865 – Kraków, Gródek, Tarnów,
1867 – Wadowice,
1868 – Lwów, Stanisławów,
1869 – Bochnia,
1871 – Brody, Przemyśl, Sambor, Żywiec,
1875 – we Lwowie I Krajowy Zjazd Strażacki powołuje Krajowy Związek Ochotniczych Straży Pożarnych Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim. Rozwija się działalność organizacyjna.
W Królestwie Polskim:
1864 – powstaje OSP w Kaliszu,
1871 – powstaje OSP w Częstochowie,
1881 – działa 27 organizacji strażackich
1915 – władze rosyjskie zatwierdzają ustawę Towarzystwa Świętego Floriana,
1916 – w Warszawie Ogólnokrajowy Zjazd Straży Ogniowych powołuje Związek Floriański.
W zaborze pruskim:
1867 – powstaje Prowincjonalny Śląsko-Poznański Związek Strażacki, który w 1893 r. Przekształca się w:
– Poznański Prowincjonalny Związek Straży Pożarnych,
– Prowincjonalny Związek Straży Pożarnych na Górnym Śląsku,
1880 – powstaje Pomorski Związek Prowincjonalnych Straży Pożarnych.
W latach I wojny światowej:
Strażacy wszystkich zaborów walczą o niepodległość w Polskiej Organizacji Wojskowej, w powstaniu Wielkopolskim, w Powstaniach Śląskich.
W listopadzie 1918 r. – aktywnie uczestniczą w rozbrajaniu garnizonów niemieckich i austriackich.
We wrześniu 1921 r. Związki działające pod zaborami łączą się w jeden – Główny Związek Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej.
Lata II wojny to walka na wszystkich frontach.
W grudniu 1939 r. utworzono strażacką organizację konspiracyjną “Skała”, która w 1943 r. weszła w skład Korpusu Bezpieczeństwa.
W latach 1939-1945 tysiące strażaków poległo w szeregach Wojska Polskiego i organizacji podziemnych.
W 1949 r. Rada Ministrów wydaje rozporządzenie o rozwiązaniu Związku.
W grudniu 1956 r. Związek OSP zostaje reaktywowany.
W kwietniu 1992 r. podczas IX Zjazdu Krajowego przyjęto nazwę Związek Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej.
X Zjazd Krajowy Związku w czerwcu 1997 r. przyjął program działania na przełom tysiąclecia – lata 1997 – 2002, a Nadzwyczajny Zjazd Krajowy w październiku 1999 r. przyjął statut dostosowujący strukturę Związku do nowego podziału administracyjnego kraju.
Twój plecak przetrwania
W dobie nieprzewidywalnych zdarzeń, od ekstremalnych zjawisk pogodowych po awarie infrastrukturalne, gotowość na nagłe sytuacje staje się niezbędnym elementem odpowiedzialnego życia. Jednym z najprostszych, a zarazem najskuteczniejszych narzędzi zapewniających bezpieczeństwo w pierwszych krytycznych godzinach katastrofy jest indywidualny plecak przetrwania. Eksperci ochrony ludności zgodnie podkreślają, że to właśnie indywidualne przygotowanie obywateli stanowi pierwszą linię obrony w systemie bezpieczeństwa państwa.
Strażnicy lokalnego bezpieczeństwa
Działania ratowniczo-gaśnicze to tylko część misji OSP. Nowa ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej formalnie uznaje ochotnicze straże pożarne za kluczowy podmiot systemu bezpieczeństwa, powierzając im zadania od edukacji społecznej po działania w czasie wojny.
Psychologiczne aspekty ewakuacji osób z zagrożonych obszarów – jak rozmawiać z osobami w stresie?
Praca strażaka to nie tylko działania techniczne. Wiąże się ona również z bezpośrednim kontaktem z ludźmi. Najczęściej są to osoby w sytuacji zagrożenia, które doświadczają bardzo silnych emocji. Podczas ewakuacji ludzie dotknięci bezpośrednim zagrożeniem zdrowia lub życia przeżywają ogromny stres, najczęściej nieporównywalny do wcześniejszych. Może on prowadzić do irracjonalnych zachowań, niemożności podjęcia decyzji lub nawet ataku paniki. Ważne jest tu przygotowanie psychologiczne do działań. Umiejętność skutecznej komunikacji z osobą przeżywającą stres i strach jest kluczowa w odpowiedniej pracy strażaka ratownika.
