Ochotnicze straże pożarne posiadają uprawnienie do samodzielnego podejmowania działań ratowniczych, np. w zakresie likwidacji przyczyn powstania klęski żywiołowej w przypadku, gdy z wnioskiem o udzielenie pomocy wystąpi do niej OSP bądź gmina z obszaru objętego klęską żywiołową (np. powodzią).

I. Podstawa prawna do samodzielnego podejmowania działań ratowniczych przez OSP

Zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o ochotniczych strażach pożarnych (tj. z dnia 9 lutego 2024 r. Dz.U. z 2024 r. poz. 233) ochotnicze straże pożarne są umundurowanymi, wyposażonymi w specjalistyczny sprzęt, przeznaczonymi do walki z pożarami, klęskami żywiołowymi lub innymi miejscowymi zagrożeniami, w tym prowadzącymi działania w zakresie ratownictwa specjalistycznego, jednostkami ochrony przeciwpożarowej.

Art. 2 pkt 1 tej ustawy stanowi, że ilekroć w ustawie jest mowa  działaniach ratowniczych – należy przez to rozumieć działania, o których mowa w art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U. z 2022 r. poz. 2057 oraz z 2023 r. poz. 1088 i 1560).

Z kolei z art. 2 pkt 2 ustawy o ochronie przeciwpożarowej określa, że pod pojęciem działań ratowniczych – rozumie się przez to każdą czynność podjętą w celu ochrony życia, zdrowia, mienia lub środowiska, a także likwidację przyczyn powstania pożaru, wystąpienia klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia.

Ustawa o ochotniczych strażach pożarnych daje OSP możliwość samodzielnego podejmowania działań ratowniczych, jeżeli powstanie taka potrzeba, a do działań tych nie zostanie skierowana przez inny podmiot uprawniony (np. Państwową Straż Pożarną).

II. Sposób podejmowania działań ratowniczych

W przypadku, gdy z OSP bądź gminy położonej na ternie objętym stanem klęski żywiołowej (np. związanym z powodzią) do OSP, posiadającej siedzibę poza tym obszarem, wystosowana zostanie prośba o pomoc w działaniach ratowniczych związanych z walką z klęską żywiołową OSP może samodzielnie podjąć działania ratownicze na obszarze objętym klęską żywiołową.

OSP wezwana do pomocy winna przy udzielaniu takiej pomocy zapewnić odpowiednie zabezpieczenie swojego obszaru chronionego. W przypadku pomocy w walce z powodzią pomoc udzielana jest zwykle poprzez wysyłanie samochodem lekkim (z przyczepą) odpowiedniej liczby strażaków ratowników z adekwatnym do potrzeb wyposażeniem (np. pompy szlamowe, agregaty prądotwórcze, sprzęt oświetleniowy). Zwykle tego typu pomoc nie obniża zabezpieczenia własnego obszaru chronionego.

Przed podjęciem takich działań OSP winna poinformować w sposób dokumentowy (pismo, wiadomość elektroniczna) Stanowisko Kierowania Komendy Powiatowej (Miejskiej) Państwowej Straży Pożarnej oraz władze gminy, na terenie której OSP ma swoją siedzibę. Powiadomienie SK KP/KM PSP w przypadku OSP należącej do ksrg jest obligatoryjne, w przypadku OSP spoza systemu ksrg fakultatywne (jednak wskazane). Umożliwi to zgłoszenie umotywowanego sprzeciwu przez odpowiednie podmioty, w przypadku, gdyby ich zdaniem wyjazd ten miał wpłynąć w sposób negatywny na zabezpieczenie przeciwpożarowe własnego terenu. OSP powinna zadbać by owe sprzeciwy także przybrały formę dokumentową.

III. Problemy związane z podjęciem działań

W przypadku powstania trudności z realizacją prawa OSP do samodzielnego podejmowania działań ratowniczych prosimy o korespondencję elektroniczną na adres poczty elektronicznej ZOSP RP – zg@zosprp.pl

Na bieżąco, w zależności od powstających potrzeb, przedmiotowa informacja będzie uzupełniana.

 

informacja opracowana
19 IX 2024 r.