Związek jest w trakcie wyboru władz wojewódzkich, dlatego kontynuujemy relacje ze zjazdów. W numerze czerwcowym piszemy o przebiegu i wynikach wyborów na Lubelszczyźnie, w Małopolsce oraz w województwach lubuskim i świętokrzyskim – str. 8‒14 i 16‒17.

Zarząd Główny przyjął Ceremoniał Strażacki Związku Ochotniczych Straży Pożarnych. To zbiór zasad do wykorzystania przy organizowaniu i przebiegu strażackich uroczystości i spotkań okolicznościowych, nad którym warto się pochylić, by unikać uchybień, które coraz częściej mają miejsce, na przykład przy składaniu meldunku oraz wręczaniu medali i odznaczeń związkowych – str. 18.

Już w wakacje startuje pierwszy etap pilotażowego programu Związku OSP RP „Pierwszy Ratownik”. Na razie w Wielkopolsce. Przy Zarządzie Głównym Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP powstała Akademia Pierwszego Ratownika. Odbywa się rekrutacja koordynatorów wojewódzkich projektu. Strażacy ochotnicy otrzymają nie tylko przeszkolenie z pierwszej pomocy, ale także kursy instruktorów i wyposażenie – str. 22‒24.

Coraz więcej OSP w Polsce zamierza dołączyć do sieci pierwszych ratowników. Na naszych łamach prezentujemy kolejną, tym razem Ochotniczą Straż Pożarną Stary Gaj z województwa łódzkiego, która przygotowuje się do tego zadania – str. 34‒35.

W ramach szkoleń z udzielania pierwszej pomocy i przygotowań do programu

Pierwszy Ratownik warto studiować rubrykę lidera projektu Marcina Fleischera, który

tym razem przekazuje wskazówki, jak postępować w sytuacji zawału mięśnia sercowego – str. 15.

Czy młodzieżowa drużyna pożarnicza może liczyć aż 36 osób? Jak przyciągnąć do

OSP tyle dzieciaków i to w mieście? Na to pytanie odpowiadamy na str. 42‒43.

Polecamy również naszą rubrykę, w której podpowiadamy, skąd pozyskać dofinansowanie na nowy sprzęt dla ochotniczej straży pożarnej – str. 44‒45.

Życzymy pożytecznej lektury

Podsumowanie prac Komisji

Głównym punktem ostatniego w tej kadencji posiedzenia Komisji Historycznej Zarządu Głównego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej było omówienie jej sprawozdania z działalności w latach 2017–2022.

PAWEŁ POLIMIRSKI

Spotkanie odbyło się 18 maja w siedzibie Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawie. Jako pierwszy głos zabrał dyrektor placówki, a także członek Komisji Historycznej dr Janusz Gmitruk. Przywitał uczestników i zaproszonych gości, wśród których był m.in. dyrektor Zarządu Wykonawczego ZOSP RP Kazimierz Sady.

Przewodniczący Komisji, członek Prezydium Zarządu Głównego Związku OSP RP Eugeniusz Grzeszczak podziękował gospodarzowi za udostępnienie obiektu i podkreślił, że jest to bardzo ważne posiedzenie podsumowujące działalność kadencyjną Komisji, dlatego też istotne jest miejsce, w którym się ono odbywa. Druh Grzeszczak przypomniał, że jednym z najważniejszych wydarzeń mijającej kadencji było 100-lecie zjednoczenia ruchu strażackiego w jeden Związek OSP RP i wiele postulatów Komisji zostało z tej okazji zrealizowanych. – Obchody miały swoje trudności w postaci pandemii, ale jednak się odbywały, na różnych szczeblach, w tym centralnym – powiedział przewodniczący.

Sekretarz dr Krzysztof Latocha przedstawił prezentację obejmującą zadania, jakich Komisja podjęła się w latach 2017‒2022. Podczas tego wystąpienia minutą ciszy uczczono członków Komisji, którzy odeszli na wieczną służbę. Jak przypomniał dr Latocha, zajmowała się ona m.in. przywróceniem historycznych znaków związkowych, konkursami, jak Konkurs Kronik, wydawnictwami, w tym wznowieniem publikacji „Zeszytów Historycznych Związku OSP RP”. W ramach obchodów 100-lecia Związku na wniosek Komisji Historycznej ustalono jednolity wzór okolicznościowej flagi i banera związanego z jubileuszem do zawieszania w stosownych miejscach. Zorganizowano ogólnopolską konferencję popularnonaukową dotyczącą historii pożarnictwa i stulecia Związku, która odbyła się 24 kwietnia 2021 roku w Muzeum Niepodległości w Warszawie pod honorowym patronatem prezesa ZG ZOSP RP Waldemara Pawlaka oraz marszałka województwa mazowieckiego Adama Struzika.

O tym, jak ceni działalność Komisji Historycznej, mówił dyrektor Kazimierz Sady. – Jako ruch strażacki bardzo dbamy o historię i ją pielęgnujemy. (…) W wielu małych miejscowościach często słychać, że kronika ochotniczej straży pożarnej jest lepsza od kroniki proboszcza. One często świetnie się uzupełniają i to jest wielki dorobek. (…) Musimy dbać o naszą historię, utrwalać to, w jaki sposób ochotnicze straże pożarne i ich otoczenie się zmieniały – mówił dyrektor.

W dalszej części Komisja rozpatrzyła i zaopiniowała projekt uchwały ZG ZOSP RP dotyczącej Regulaminu Ogólnopolskiego Konkursu Kronik Strażackich. Następnie dr Marian Zalewski przedstawił liczący 154 pozycje pierwszy tom „Słownika Biograficznego Strażaków Polskich”. Po dyskusji i zakończeniu posiedzenia Komisji jego uczestnicy przenieśli się do muzealnego ogrodu, gdzie kontynuowano wymianę poglądów już w mniej formalnej atmosferze.

Nowy ceremoniał

Podczas strażackich uroczystości daje się zaobserwować coraz więcej uchybień wobec regulaminów i ceremoniału. A przecież między innymi to ich honorowaniem mierzy się szacunek do służby. Zarząd Główny przyjął Ceremoniał Strażacki Związku OSP RP.

Zarząd Główny Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP odbył 18 maja zdalne posiedzenie, na którym przyjęto wykonanie budżetu ZG ZOSP RP za 2021 rok, zatwierdzono sprawozdanie finansowe Związku i Wytwórni Umundurowania Strażackiego za ubiegły rok i przyjęto Ceremoniał Strażacki Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP. Dyrektor Zarządu Wykonawczego ZOSP RP Kazimierz Sady przedstawił informację na temat zjazdów wojewódzkich. Po obradach Zarządu Głównego odbyło się spotkanie Prezydium ZG ZOSP RP. Obu gremiom przewodniczył prezes ZG ZOSP RP Waldemar Pawlak.

Uczestnicy dyskutowali m.in. o nowo powstałym Ceremoniale Strażackim Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP, który został uchwalony na posiedzeniu Zarządu. To zbiór zasad do wykorzystania przy organizowaniu i przebiegu strażackich uroczystości i spotkań okolicznościowych. – Społeczne uznanie zobowiązuje do godnego prezentowania ochotniczej straży pożarnej podczas różnego rodzaju uroczystości, takich jak jubileusze, nadanie sztandaru, oddanie do użytku strażnic, sprzętu ratowniczego itp. Warunkiem godnego przeprowadzenia tych uroczystości jest właśnie przestrzeganie ceremoniału – podkreślił wiceprezes ZG ZOSP RP Janusz Konieczny (woj. podkarpackie), przewodniczący Komisji ds. Działalności Organizacyjnej. – Każdy region, każda OSP ma własne, specyficzne dla swojego środowiska tradycje wyrosłe z wieloletniej działalności ruchu strażackiego. Przy organizowaniu uroczystości, imprez dopuszcza się stosowanie elementów ceremonialnych charakteryzujących dany region – powiedział druh Konieczny i poinformował, że ceremoniał trafi do wszystkich ochotniczych straży pożarnych oraz struktur Związku. Jak zaznaczył, jego treść opisuje przykłady uroczystości i wskazuje ogólnie sprawdzone i akceptowane sposoby zachowań. Wiceprezes Konieczny podziękował wszystkim, którzy przyczynili się do powstania ceremoniału, w tym członkom Komisji, władzom Związku poszczególnych szczebli i pracownikom Biura ZG ZOSP RP. Szczególne podziękowania za pomoc w opracowaniu regulaminu złożył członkowi Zarządu Głównego nadbrygadierowi w st. spocz. Ryszardowi Dąbrowie, byłemu rektorowi komendantowi Wyższej Szkoły Służby Pożarniczej, oraz mec. Krzysztofowi Miazdze.

Podczas dyskusji doceniono prace nad ceremoniałem i podkreślano, że jest on bardzo ważny, także z uwagi na fakt coraz częstszego łamania zasad wręczania medali i odznaczeń Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP. Mogą je wręczać jedynie przedstawiciele Związku. Dyskutanci kilkukrotnie podkreślali, że coraz częściej się zdarza, iż podczas strażackich uroczystości robią to posłowie, przedstawiciele administracji państwowej czy samorządowej i funkcjonariusze Państwowej Straży Pożarnej, co jest niedopuszczalne. Podobnie zresztą, jak byłoby niedopuszczalnym, gdyby odznaczenia państwowe i medale PSP wręczały osoby nieuprawnione. Ireneusz Żak (woj. świętokrzyskie) zwrócił m.in. uwagę, że meldunek podczas uroczystości ochotniczych straży pożarnych i struktur Związku składa się zawsze i wyłącznie zwierzchnikowi z najwyższą funkcją, a więc np. prezesowi gminnemu, powiatowemu, wojewódzkiemu, głównemu. Niestety i tutaj można zauważyć częste uchybienia, które były widoczne zwłaszcza podczas ostatnich uroczystości majowych. To bardzo ważne, by szanować swoją organizację, mundur oraz zasady opisane w regulaminach i ceremoniale własnej służby. Wiceprezes Janusz Konieczny podziękował Zarządowi Głównemu za uchwalenie ceremoniału.

Nowa kadencja na Lubelszczyźnie

Takie spotkanie odbywa się raz na pięć lat. Podczas XV Zjazdu Wojewódzkiego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP odbyły się wybory władz lubelskich struktur Związku.

Zjazd odbył się 23 kwietnia 2022 roku w przestronnych pomieszczeniach Lubelskiego Parku Naukowo-Technologicznego. Wzięło w nim udział 230 delegatów z całego województwa. Na przewodniczącego Zjazdu powołano posła na Sejm RP wielu kadencji druha Jerzego Stefaniuka. Po podjęciu uchwał organizacyjnych Zjazdu przystąpiono do obrad, które otworzył ustępujący prezes Zarządu Oddziału Wojewódzkiego Związku OSP RP Województwa Lubelskiego Marian Starownik.

Podczas Zjazdu wręczono strażakom odznaki, medale honorowe i odznaczenia za zasługi dla pożarnictwa. Z okazji jubileuszu 100-lecia działalności Złotym Znakiem Związku odznaczony został Oddział Wojewódzki Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej Województwa Lubelskiego. Dekoracji sztandaru dokonali prezes Zarządu Głównego Waldemar Pawlak oraz wiceprezes Zarządu Głównego i prezes ZOW ZOSP RP Marian Starownik.

Podsumowując minioną kadencję, prezes Starownik wspomniał też, że odebranie Związkowi OSP RP środków z budżetu państwa i firm ubezpieczeniowych, pandemia wywołana wirusem COVID-19 i związane z nią obostrzenia, wojna w Ukrainie i spowodowana tym lawina uchodźców – to wszystko miało wpływ na realizację zadań statutowych. Skutkiem pandemii było ograniczenie działalności oddziałów Związku w latach 2020‒2021.

W województwie lubelskim działa 20 oddziałów powiatowych Związku OSP RP, 168 gminnych, 3 oddziały miejskie, 24 miejsko-gminne, na terenie których funkcjonuje 1740 ochotniczych straży pożarnych. Służy w nich 58 980 druhen i druhów, w tym 3400 kobiet. 41 OSP wchodzi w skład krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego.

Na Lubelszczyźnie jest 330 młodzieżowych drużyn pożarniczych, które zrzeszają 3853 członków. W mijającej kadencji po raz pierwszy obradował Sejmik Młodzieżowych Drużyn Pożarniczych Województwa Lubelskiego.

Jako kandydata na prezesa zgłoszono ponownie Mariana Starownika i była to jedyna kandydatura. Podczas pierwszego posiedzenia nowego Zarządu wybrano także przedstawicieli do Zarządu Głównego ZOSP RP: Sławomira Bartnika, Bartosza Dąbrowskiego, Witolda Kowalika, Czesława Pikacza, Janusza Szpaka, Zbigniewa Zadurę oraz delegatów na XV Zjazd Krajowy ZOSP RP. Pełne ukonstytuowanie Zarządu nastąpi na pierwszym posiedzeniu po Zjeździe Krajowym.

Komisja Rewizyjna na przewodniczącego wybrała Henryka Michałka, wiceprzewodniczącymi zostali Marek Czub i Tomasz Piecak, sekretarzem Paweł Podgórski, a Artur Kołodziej członkiem Komisji. Przewodniczącym Wojewódzkiego Sądu Honorowego w kadencji 2022‒2027 został Stanisław Wójcicki, wiceprzewodniczącymi Andrzej Chrząstowki i Jan Kowalczyk, sekretarzem Piotr Szmidt, członkiem Jerzy Czyżewski.

Lubuskie dokonało wyboru

Zarząd Oddziału Wojewódzkiego Związku OSP RP pod przewodnictwem prezesa Edwarda Fedko uzyskał absolutorium za kadencję 2017–2022. W wyniku głosowania przez kolejne pięciolecie druh będzie pełnił funkcję prezesa.

V Zjazd Oddziału Wojewódzkiego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP Województwa Lubuskiego odbył się 7 maja w Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze. Wcześniejsze Zjazdy odbywały się w Sali Kolumnowej Urzędu Marszałkowskiego tego miasta, ale obecnie jest ona przeznaczona na pomoc dla Ukrainy i jej obywateli.

Po ukonstytuowaniu się komisji zjazdowych prezes Edward Fedko przedstawił sprawozdanie z działalności Zarządu OW ZOSP RP Woj. Lubuskiego w latach 2017‒2022.  Dodał, że w najmniejszym w kraju oddziale wojewódzkim zrzeszone są 343 ochotnicze straże pożarne. Od początku kadencji likwidacji uległo 6 jednostek, niektóre połączono z innymi, inne wygaszono. Powstały też 3 nowe OSP.

Druh Fedko przyznał, że nastąpił spadek liczby członków OSP, ale podkreślił imponujący przyrost liczby osób posiadających odpowiednie przeszkolenie i spełniających pozostałe warunki do udziału w akcjach ratowniczych. W latach 2017‒2021 lubuscy strażacy ochotnicy uczestniczyli w 40 638 akcjach, angażując ponad 55 tysięcy druhen i druhów. Zaznaczył, że wszystkie osiągnięcia minionej kadencji są wynikiem rzetelnej pracy działaczy, członków OSP, pracownic biura w Zielonej Górze i Gorzowie Wielkopolskim.

Po ukonstytuowaniu się poszczególnych organów prezesem Zarządu OW został Edward Fedko, przewodniczącą Komisji Rewizyjnej Helena Sagasz, przewodniczącym Sądu Honorowego Bernard Radny. Uroczystość uświetniła swoją muzyką Orkiestra Dęta OSP Babimost, a śpiewem zespół Kłodawianki.

Wybory na Żeromszczyźnie

Do gminy Masłów zjechali druhowie z całego województwa świętokrzyskiego, by podsumować pięcioletnią kadencję zarządu oraz wybrać władze na kolejną. Mirosław Pawlak ponownie został prezesem Zarządu Oddziału Wojewódzkiego
ZOSP RP Woj. Świętokrzyskiego.

V Zjazd Oddziału Wojewódzkiego Związku OSP RP Województwa Świętokrzyskiego odbył się w Centrum Edukacyjnym „Szklany dom” w Ciekotach w gminie Masłów, na terenie którego znajduje się rekonstrukcja domu rodzinnego Stefana Żeromskiego.

Przestronne, nowoczesne pomieszczenia „Szklanego Domu” gościły delegatów z 13 świętokrzyskich powiatów. Kiedy wszyscy zebrali się w sali widowiskowej i już miano otwierać Zjazd, okazało się, że w budynku wysiadł prąd. Na sali zapanował mrok, nie było nagłośnienia. Błyskawicznie pojawiła się strażacka najaśnica, która rozświetliła ciemności, ale w dalszym ciągu nie było warunków do przeprowadzenia obrad. Wzywane pogotowie energetyczne nie dawało większej nadziei na szybszą naprawę niż ok. godziny 13. Jednak po 5‒10 minutach sala rozświetliła się i działały mikrofony. Okazało się, że strażacy z OSP Ciekoty, niewiele myśląc, szybko pojechali do swojej remizy, wzięli duży agregat prądotwórczy i przywrócili budynkowi elektryczność. Wszystko działało bezawaryjnie aż do zakończenia Zjazdu.

Druh Mirosław Pawlak ocenił  mijającą kadencję. – Większość oddziałów powiatowych, gminnych i miejsko-gminnych ZOSP RP należycie wykonywała zadania statutowe, koordynując działalność OSP, reprezentując ich interesy, organizując uroczystości z okazji Dnia Strażaka, zawody sportowo-pożarnicze, eliminacje Ogólnopolskiego Turnieju Wiedzy Pożarniczej ‒ powiedział. Nawiązał też do sytuacji finansowej.

W województwie świętokrzyskim, które ma 1,23 mln mieszkańców, działa (wg stanu na 31 grudnia 2021 r.) 867 ochotniczych straży pożarnych, zrzeszających 26 780 członków. Wśród nich 674 to jednostki typu „S”. Do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego włączonych jest 236 OSP. W województwie działa 248 młodzieżowych drużyn pożarniczych, zrzeszających 2695 członków, w tym 978 dziewcząt. Jest to niestety o 39 drużyn mniej w stosunku do stanu na koniec poprzedniej kadencji. Przybyło za to kobiecych drużyn, których obecnie jest 84.

Delegaci na V Zjazd Oddziału Wojewódzkiego Związku OSP RP Województwa Świętokrzyskiego wybrali skład 14-osobowego Prezydium i nowe władze wojewódzkie. Prezesem ponownie został Mirosław Pawlak, wiceprezesami: Andrzej Bętkowski, Krzysztof Gajewski, Bolesław Gradziński, Jerzy Kolarz i Wiesław Woszczyna. Na sekretarza powołano Jerzego Rąbalskiego, a na skarbnika Pawła Staszałka. W skład Prezydium, oprócz prezesa, wiceprezesów, sekretarza i skarbnika, weszli także: Grzegorz Dziubek, Marcin Majcher, Jan Nowak, Dariusz Śliwa, Mirosław Walasek i Krzysztof Ciosek. Do Zarządu Głównego ZOW ZOSP RP Woj. Świętokrzyskiego weszli reprezentanci wszystkich powiatów.

Wybrano również członków Sądu Honorowego i Komisji Rewizyjnej Oddziału Wojewódzkiego, a także przedstawicieli do Zarządu Głównego ZOSP RP oraz delegatów na XV Zjazd Krajowy Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej.

Po zakończeniu wydarzenia druhowie zostali zaproszeni do zwiedzenia dworku Stefana Żeromskiego.