Zgodnie art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (tekst jednolity: Dz. U. 2009 r. Nr 178 poz. 1380 z póź. zm.) wyroby służące zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego lub ochronie zdrowia i życia oraz mienia, wprowadzane do użytkowania w jednostkach ochrony przeciwpożarowej oraz wykorzystywane przez te jednostki do alarmowania o pożarze lub innym zagrożeniu oraz do prowadzenia działań ratowniczych, a także wyroby stanowiące podręczny sprzęt gaśniczy, mogą być stosowane wyłącznie po uprzednim uzyskaniu dopuszczenia do użytkowania. Dotyczy to m.in. samochodów pożarniczych.
Dopuszczenia do użytkowania wyrobów w formie świadectwa dopuszczenia, wydają instytuty badawcze Państwowej Straży Pożarnej, wskazane przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Jednostką tą jest Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego w Józefowie.
W przypadku, gdy wyrób został:
- zgodnie z prawem wyprodukowany lub dopuszczony do obrotu w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej albo w Republice Turcji,
- zgodnie z prawem wyprodukowany w innym państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) będącym stroną umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym
– dopuszczenie wydaje się po ustaleniu, że poziom bezpieczeństwa wyrobu nie jest niższy od określonego w Polskich Normach lub wymaganiach techniczno-użytkowych (art. 7 ust. 6 ustawy).
Szczegółowe regulacje w tym zakresie zawarte są w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie wykazu wyrobów służących zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego lub ochronie zdrowia i życia oraz mienia, a także zasad wydawania dopuszczenia tych wyrobów do użytkowania (Dz. U. Nr 143, poz. 1002 ze zm.).
Dopuszczenie do użytkowania wyrobów jest wymagane w przypadku wprowadzania ich do użytkowania oraz wykorzystywania przez jednostki ochrony przeciwpożarowej. Bez znaczenia przy tym jest to, czy produkt jest nowy czy też używany. Zgodnie zaś z art. 15 pkt 6 ustawy o ochronie przeciwpożarowej jednostkami ochrony przeciwpożarowej są ochotnicze straże pożarne.
Wprowadzenie np. pojazdu pożarniczego do podziału bojowego i dysponowanie do działań ratowniczo-gaśniczych (bez uzyskania stosownego dopuszczenia) jest naruszeniem obowiązującego porządku prawnego i może wiązać się nawet z odpowiedzialnością prawną osób, które do tego dopuściły. Zastosowanie może mieć tu np. norma art. 179 Kodeksu karnego, zgodnie z którą kto wbrew szczególnemu obowiązkowi dopuszcza do ruchu pojazd mechaniczny albo inny pojazd w stanie bezpośrednio zagrażającym bezpieczeństwu w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym lub dopuszcza do prowadzenia pojazdu mechanicznego albo innego pojazdu na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub w strefie ruchu przez osobę znajdującą się w stanie nietrzeźwości, będącą pod wpływem środka odurzającego lub osobę nieposiadającą wymaganych uprawnień, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Zdarzenia, w których wyrządzona zostanie szkoda, np. kolizja drogowa z udziałem pojazdu pożarniczego, który nie posiada świadectwa dopuszczenia, mogą rodzić negatywne konsekwencje dla OSP związane z odmową wypłacenia przez ubezpieczyciela odszkodowania. uzasadnieniem dla takiej decyzji będzie fakt, iż ubezpieczyciel został wprowadzony w błąd przez OSP (gminę) przy zawieraniu ubezpieczenia, ponieważ ubezpieczony (np. w zakresie odpowiedzialności cywilnej) został sprzęt, który nie spełnia wymogów prawnych by traktować go jako sprzęt ratowniczy.
1 października 2020 r. na łamach ustawy o ochronie przeciwpożarowej wszedł w życie nowo dodany art. 7a, który reguluje procedurę wprowadzania do użytkowania pojazdów pożarniczych sprowadzanych z zagranicy.
Zgodnie z art. 7a ust. 1-6 ustawy o ochronie przeciwpożarowej do użytkowania w jednostkach ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w art. 15 pkt 1a-6 і 8, mogą być wprowadzone używane pojazdy pożarnicze nie starsze niż 30-letnie i używane przez co najmniej 5 lat na terenie innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej albo w Republice Turcji lub w państwach członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) będących stroną umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, licząc od daty pierwszej rejestracji poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, służące zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego lub ochronie zdrowia i życia oraz mienia albo wykorzystywane do prowadzenia działań ratowniczych, jeżeli spełniają wymagania techniczno-użytkowe potwierdzone uzyskaniem pozytywnej opinii technicznej wydawanej przez instytuty badawcze Państwowej Straży Pożarnej.
Opinia wydawana jest bezterminowo i jednostkowo dla każdego z pojazdów, w ramach indywidualnego postępowania.
W przypadku gdy w pojazdach, o których mowa w ust. 1, zostały dokonane zmiany konstrukcyjne, materiałowe lub technologiczne mogące mieć wpływ na ich właściwości użytkowe albo rozszerzenie lub zmianę zakresu ich zastosowania, przed dalszym użytkowaniem pojazdów w jednostkach ochrony przeciwpożarowej nabywca, właściciel lub użytkownik informuje o tym instytut badawczy Państwowej Straży Pożarnej, który wydał opinię.
Po otrzymaniu informacji, o której mowa w ust. 3, instytut badawczy Państwowej Straży Pożarnej, który wydał opinię, przeprowadza kontrolę wpływu wprowadzonych zmian na spełnienie wymagań techniczno-użytkowych, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie ust. 7, zwaną dalej “kontrolą”, i w zależności od jej wyniku:
- utrzymuje w mocy wydaną opinię;
- zmienia wydaną opinię;
- cofa wydaną opinię.
Do procedury wydania opinii oraz przeprowadzania kontroli w odniesieniu do pojazdów, o których mowa w ust. 1, nie stosuje się przepisu art. 7.
Za czynności wykonane w celu wydania opinii lub przeprowadzania kontroli pobierane są opłaty. Opłaty pobiera instytut badawczy Państwowej Straży Pożarnej, który wydał opinię lub przeprowadził kontrolę. Wysokość opłaty nie może przekraczać dwukrotności kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o waloryzacji oraz zasadach ustalania emerytur i rent.
Tryb wydawania opinii technicznej, wymagania techniczno-użytkowe pojazdów, dokumenty wymagane do uzyskania opinii, sposób ustalania wysokości opłaty, o której mowa w art. 7a ust. 6 ustawy o ochronie przeciwpożarowej określa rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 października 2020 r. w sprawie wprowadzania do użytkowania w jednostkach ochrony przeciwpożarowej pojazdów pożarniczych używanych poza granicami kraju (Dz. U. z 2020 r. poz. 1878).
informację przygotował
adw. Krzysztof M. Miazga
1 II 2021 r.